(一)詞的次序
粵語 國語
你食先,唔使客氣nei5 sik9 sin1,m4 sai2 haak3 hei3 你先吃,不用客氣
你行先,我等陣至去nei5 haang4 sin1, ngo5 dang2 zan6 zi3 heoi3 你先走,我等一會兒再去
食多啲啦sik9 do1 di1 laa1 多吃點(diǎn)兒吧
你講少兩句啦nei5 gong2 siu2 loeng5 geoi3 laa1 你少說兩句吧
食煙有害,食少啲啦sik6 jin1 jau5 hoi6, sik6 siu2 di1 laa1 抽煙有害,少抽一點(diǎn)兒
送本書你 sung3 bun2 syu1 nei5 送給你一本書 / 送一本書給你
借支筆我ze3 zi1 bat1 ngo5 借給我一支筆 / 借一支筆給我
唔食得m4 sik9 dak1 吃不得
唔去得m4 heoi3 dak1 去不得
唔打得m4 daa1 dak1 打不得
(二)比較句
粵語 國語
我大佬大過我三歲ngo5daai6 lou2 daai6 gwo3 ngo5 saam1 seoi3 我哥哥比我大三歲
呢間醫(yī)院大過嗰間(醫(yī)院)ne1 gaan1 ji1 jyun6 daai6 gwo3 go2 gaan1 這家醫(yī)院比那家醫(yī)院大
細(xì)妹勤力過家姐 sai3 mui6 kan4 lik6 gwo3 gaa1 ze2 妹妹比姐姐勤快
(三)幾個(gè)副詞的用法
國語里的「先」和「才、再」是不能通用的。
粵語 國語
做好功課先去玩zou6 hou2 gung1 fo3 sin1 heoi3 waan4 做完功課才去玩
睇完電影先返去tai2 jyun4 din6 jing2 sin1 faan2 heoi3 看完電影才回去
洗完衫先擦地sai2 jyun4 saam1 sin1 caat3 dei6 洗了衣服再擦地
國語里用「太」表示性質(zhì)狀態(tài)過分,粵語里常用「過頭」來表示。
避免粵語式的文法 國語
菜咸過頭了coi3 haam4 gwo3 tau4 liu5 菜太咸了
小明頑皮過頭了siu2 ming4 waan4 pei4 gwo3 tau4 liu5 小明太頑皮了
這扇門小過頭了ze3 sin3 mun4 siu2 gwo3 tau4 liu5 這扇門太小了
飽過頭了,吃不下了baau2 gwo3 tau4 liu5, jaak3 bat1 haa6 liu5 太飽了,吃不下了
(四)語氣詞
粵語里的地方色彩的語氣詞,如:「咩」、「架」、「播」等。
粵語 國語
我等你好耐喇 ngo5 dang2 nei5 hou2 noi6 laa3 我等你很久了
你快啲去啦nei5 faai3 di1 heoi3 laa1 你快點(diǎn)去吧
你聽日再來啦nei5 teng1 jat6 zoi3 loi6 laa1 你明天再來吧
(五)數(shù)量的稱說和指代
國語中不能省去「一」和最后一個(gè)位數(shù),粵語則可以。
粵語 國語
百三baak3 saam1 一百三十
千五cin1 ng5 一千五百
萬七maan6 cat1 一萬七百
表示約數(shù),粵語用「幾」、「零」,國語用「來」、「多」。
粵語 國語
十幾(零)人 sap6 gei2 jan4 十來人
三十幾(零)間小學(xué)saam1 sap6 gei2gaan1 siu2 hok6 三十多所小學(xué)
二百幾(零)棵樹ji6 baak3 gei2 fo2 syu6 二百來棵樹
千幾(零)蚊cin1 gei2 man4 一千多塊錢
粵語的指示代詞「這」、「那」后邊加量詞時(shí),可以省略,國語中一般不能這樣省略。